---

เปิดทางให้วัวแดงก้าวเดิน

---

การดําเนินงานโครงการ
ในปี 2564 การดำเนินโครงการภายใต้สถานการณ์การแพร่ระบาดของโรคโควิด-19 ส่งผลต่อการขับเคลื่อนงานโครงการ จึงสามารถดำเนินงานได้ในบางกิจกรรม คือ การสนับสนุนทุนโครงการอนุรักษ์และขยายพันธุ์วัวแดง โดยมอบเงินสนับสนุน จำนวน 1,500,000 บาท ในการดำเนินงานกิจกรรม ดังนี้

1.1 ดำเนินงานวิจัยเพื่อป้องกันปัญหาเลือดชิด (การผสมพันธุ์ในสายเลือดเดียวกันของวัวแดง) ภายใต้โครงการผลิตตัวอ่อนวัวแดงในห้องปฏิบัติการ โดยได้สนับสนุนมหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์ (วิทยาเขตกำแพงแสน) เพื่อการศึกษา วิจัย ควบคู่กับการติดตามผลการดำเนินงานอย่างใกล้ชิด โดยในปี 2564 ได้เก็บตัวอย่างน้ำเชื้อวัวแดงตัวผู้ที่ตายแล้ว นำไปเก็บในห้องปฏิบัติการทางวิทยาศาสตร์และทำการผสมกับวัวบ้านเพื่อทดสอบความแข็งแรงของน้ำเชื้อและเป็นแนวทางในการศึกษาวิจัยต่อไป โดยในปี 2565 ได้วางแผนเก็บน้ำเชื้อ และเนื้อเยื่อของวัวแดงที่เตรียมปล่อยคืนสู่ธรรมชาติเป็นครั้งที่ 5 เพื่อเข้าสู่กระบวนการวิจัยในห้องปฏิบัติการระยะต่อไป

1.2 ดำเนินการติดตั้งกล้อง Camera Trap เพื่อศึกษาพฤติกรรมของวัวแดง ในพื้นที่ป่าสลักพระ โดยในปี 2564 ได้สนับสนุนกล้อง Camera Trap จำนวน 20 ตัว รวมที่ติดตั้งไปแล้วทั้งหมด 30 ตัว (2563-2564) และมีแผนการติดตั้งให้ครอบคลุมพื้นที่แนวเขตอนุรักษ์ จำนวน 150 ตัวในปี 2566 ข้อมูลจากกล้อง Camera Trap และจากเครื่อง GPS ทำให้ทราบเพิ่มเติมว่า การปล่อยวัวแดง 4 ครั้ง จำนวนรวมทั้งสิ้น 13 ตัว พบลูกวัวแดงที่เกิดตามธรรมชาติ จำนวนอีกกว่า 18 ตัว รวมวัวแดงที่มีในเขตพื้นที่ป่าสลักพระทั้งสิ้น จำนวนกว่า 31 ตัว ภาพจากกล้อง Camera Trap ยังทำให้เห็นพฤติกรรมการหาอาหาร แหล่งอาหาร และความแข็งแรงของวัวแดง นอกจากนี้ ยังได้เห็นภาพฤติกรรมของสัตว์ป่าชนิดอื่นๆ เช่น กวาง เสือโคร่ง เป็นต้น ซึ่งเป็นตัวชี้วัดความอุดมสมบูรณ์ของธรรมชาติ และได้นำข้อมูลมาใช้ประโยชน์ในการวิจัยเรื่องพฤติกรรมการกินอาหารและโภชนาการที่ส่งผลต่อสุขภาพวัวแดงต่อไป

1.3 สร้าง และปรับปรุงคอกวัวแดงให้มีความคงทนเพื่อป้องกันการทำลายของช้างป่า โดยได้ปรับปรุงคอกวัวแดง จำนวน 2 คอก คือ (1) คอกสำหรับปรับพฤติกรรมวัวแดงก่อนการปล่อยคืนธรรมชาติ (สำหรับปล่อยวัวแดง ครั้งที่ 5 ในปี 2565) ซึ่งเป็นคอกที่มีผ้าสแลนปิดทึบบริเวณรอบพื้นที่คอก เพื่อให้วัวแดงเกิดการคุ้นชินเพราะในกระบวนการขนย้าย วัวแดงต้องอยู่ในกล่องที่มีความทึบ คอกนี้จึงต้องจำลองสภาพคอกให้เหมือนกล่องขนย้ายมากที่สุด และติดตั้งกล้องเพื่อศึกษาพฤติกรรมวัวแดง และ (2) คอกในพื้นที่เตรียมปล่อยวัวแดงคืนสู่ป่า โดยได้ดำเนินการสร้างคอกไว้เพื่อปรับสภาพและพฤติกรรมวัวแดงให้มีความคุ้นเคยกับธรรมชาติในป่าก่อนปล่อยจริง โดยในปี 2565 ศูนย์ศึกษาธรรมชาติและสัตว์ป่าเขาน้ำพุ มีแผนการปล่อยวัวแดงสู่ป่า ครั้งที่ 5 จำนวน 3 ตัว คือ วัวแดงเพศผู้ 2 ตัว (คุ้มครอง วันสุข) และเพศเมียที่กำลังตั้งท้อง 1 ตัว (น้ำฝน)

1.4 ดำเนินโครงการวิจัยวัวแดงในห้องปฏิบัติการทางวิทยาศาสตร์ โดยศูนย์ศึกษาธรรมชาติและสัตว์ป่าเขาน้ำพุ ร่วมกับคณะสัตวศาสตร์ มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์ (วิทยาเขตกำแพงแสน) และคณะสิ่งแวดล้อมและทรัพยากรศาสตร์ มหาวิทยาลัยมหิดล เก็บมูลของวัวแดงที่อาศัยอยู่ในเขตพื้นที่ป่าสลักพระ นำไปวิจัยในห้องปฏิบัติการทางวิทยาศาสตร์ มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์ (กำแพงแสน) เพื่อตรวจสอบโภชนาการอาหารที่ส่งผลต่อสุขภาพและพฤติกรรมการกินอาหารของวัวแดง รวมถึงนำข้อมูลดังกล่าวมาวิเคราะห์เพื่อนำไปสู่แผนการเพิ่มแหล่งอาหารที่เพียงพอ และมีโภชนาการเหมาะสม

ผลจากการวิจัยในห้องปฏิบัติการ ทำให้ศูนย์ศึกษาธรรมชาติและสัตว์ป่าเขาน้ำพุ ได้ทราบถึงพฤติกรรมการกินอาหาร และสุขภาพวัวแดง และสัตว์ป่าอื่นๆ ศูนย์ศึกษาธรรมชาติและสัตว์ป่าเขาน้ำพุ จึงได้นำข้อมูลมาพัฒนากิจกรรม ภายใต้โครงการอนุรักษ์และขยายพันธุ์วัวแดง เช่น การปลูกมะม่วงป่า การทำโป่งเทียม เพื่อเป็นการสร้างแหล่งอาหารที่มีทั้งสารอาหารและแร่ธาตุที่เป็นประโยชน์ต่อสุขภาพสัตว์ป่าให้ได้รับธาตุอาหารที่เพียงพอ ซึ่งในปี 2565 มีการดำเนินงานโครงการอย่างต่อเนื่อง เพื่อวิเคราะห์เก็บข้อมูล และพัฒนากิจกรรม ที่ส่งผลดีต่อการอนุรักษ์ ขยายพันธุ์วัวแดง และสร้างความอุดมสมบูรณ์ในนิเวศป่าสลักพระต่อไป

คลิก : เกร็ดความรู้ “ โครงการอนุรักษ์และขยายพันธุ์วัวแดง ”

---

จากกิจกรรมคืนวัวแดงสู่ผืนป่า เรียนรู้คุณค่าความสมดุล ของโครงการ Goal Together รุ่น 1 ถือว่าเป้าหมายแรกสำเร็จได้ด้วยดี เป้าหมายต่อไปคอยเฝ้าติดตามและรอวันที่น้องวัวแดงได้กลับคืนสู่ผืนป่าอีกครั้งหลายคนได้พบคำตอบความหมายของคำว่า "อาสา" ในใจของตนเองหรือได้ปลุกสิ่งนี้ขึ้นมาในใจอีกครั้ง และได้แบ่งปันสู่สิ่งอื่น ไม่ว่าจะเป็นผู้คน หรือ ธรรมชาติ

กิจกรรมที่ได้ทำ สิ่งที่ได้เรียนรู้ทั้งหมดนี้ไม่ได้เกิดประโยชน์เพียงแค่ตนเอง แต่เราได้เผื่อไปถึงคนในอนาคต ให้เกิดความยั่งยืน

ขอขอบคุณ อาสาสมัคร Goal Together รุ่น1 เจ้าหน้าที่จากศูนย์ศึกษาธรรมชาติและสัตว์ป่าเขาน้ำพุ มวลชนจิตอาสาอนุรักษ์วัวแดง เยาวชน และโรงเรียนอนุบาลศรีสวัสดิ์ รวมทั้งหน่วยงานต่างๆ ที่เชื่อมั่นและไว้วางใจ และมีส่วนร่วมในกิจกรรมในครั้งนี้แล้วพบกันใน Goal Together รุ่น 2 เร็วๆ นี้